By Współpraca jest ideą, która pojawiła się w dyskursie wychowawczym stosunkowo niedawno. Współpraca to zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów. Zdolność tę zalicza się do kompetencji emocjonalnych; umiejętność ta stanowi jeden z wyróżników kompetencji społecznych, które warunkują jakość relacji z innymi ludźmi.
Współpraca i współdziałanie prowadzą do tworzenia wewnętrznych więzi wśród członków grupy, jak też rodzą ich poczucie tożsamości z zespołem, co zapewnia trwanie i sprawne funkcjonowanie tego zespołu na rzecz osiągania wspólnych celów jego członków. Ponadto współpraca daje efekt synergii. Synergia oznacza takie współdziałanie różnych czynników (osób czy firm), którego efekt jest większy niż suma poszczególnych oddzielnych działań. Oznacza to, że integracja działań wielu podmiotów pozwala przy zmniejszonym nakładzie pracy uzyskać większe efekty. Te ostatnie są nieproporcjonalnie większe w porównaniu z sytuacją, gdy każdy z podmiotów działa oddzielnie.
Tutoring
Wśród form współpracy stosowanych w szkołach, przedszkolach i placówkach edukacyjno-wychowawczych, warto wymienić tutoring rówieśniczy. Dziś z tego rodzaju form współpracy korzystają głównie szkoły, postaram się jednak wykazać, że metoda ta sprawdza się znakomicie także w przedszkolu. Tutoring definiuje się jako pomoc udzielaną uczniom w sposób interaktywny, celowy i systematyczny przez ludzi niebędących profesjonalnymi nauczycielami. Najczęściej korepetycje odbywają się na zasadzie kontaktu jeden – jeden, czyli w parze, gdzie jeden uczeń uczy drugiego. Za najprostszą formę tutiroingu można uzać sytuację, w której jedno dziecko uczy drugie poprawnie myć ręce.
Dostępne w literaturze analizy tutoringu dowodzą pozytywnych efektów tej metody. Tutoring rówieśniczy został uznany za jedną z najskuteczniejszych form wsparcia rozwoju wiedzy i umiejętności dzieci w wieku szkolnym. Z moich obserwacji wynika, że może się sprawdzić także w warunkach przedszkolnych. W małych prywatnych placówkach jest dziś normą tworzenie grup dzieci w różnym wieku, w którym dzieci młodsze uczą się od starszych w sposób przypominający naturalne relacje rodzinne. Z drugiej strony, nawet w grupach dzieci z tego samego rocznika, zdarzają się dzieci starsze i młodsze, bardziej i mniej rozwinięte w określonych aspektach. Tutoring można też stosować wobec nowego dziecka w grupie. Jedno dziecko może pokazać drugiemu gdzie należy odkładać zabawki czy talerzyki po obiedzie, a dziecko, które potrafi myć ręce, może pokazać drugiemu, jak to się robi. Tego rodzaju przedszkolny tutoring służy także budowaniu więzi między dziećmi.
Metoda projektu
Popularną interdyscyplinarną metodą jest także metoda projektu. Istota tej metody polega na tym, że wychowankowie realizują określone zadanie w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Przy tym bardzo ważnymi założeniami tej metody jest to, aby większość decyzji z realizacją projektu (łącznie z propozycją tematu) przedszkolaki podejmowały samodzielnie. Jest to metoda aktywizująca, która zakłada aktywność ucznia w procesie dydaktycznym. Wymaga określenia celów (co badamy, co robimy i po co?) oraz podziału na kilkuosobowe zespoły. Dzieci muszą zaplanować etapy pracy – zbieranie informacji (obserwacja, zdjęcia, eksperymenty, wywiady z ekspertami i mieszkańcami), opracowanie informacji, przygotowanie prezentacji – oraz sprawiedliwie podzielić się pracą. Warto też przewidzieć tzw. punkty kontrolne, kiedy wychoewawcy sprawdzają, czy praca toczy się zgodnie z planem.
Praca metodą projektów służy rozwijaniu ważnych w szkole i życiu umiejętności, takich jak:
– przyjmowanie odpowiedzialności;
– twórcze myślenie i samodzielne uczenie się;
– planowanie i organizacja pracy, zbieranie i selekcjonowanie informacji;
– współpraca w grupie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji;
– ocenianie własnej pracy.
Wbrew pozorom, metoda projektu może sprawdzić się nawet u dzieci czteroletnich, które wspólnie mogą się uczyć i poznawać świat, choćby poprzez hodowlę dżdżownic w słoiku, karmienie ptaków czy też tworzenie zbioru jesiennych liści.
Comments